Trẻ em vùng cao

ĐỌC MẤY BÀI VIẾT TỪ  http://tuanhavn.blogspot.com MÀ THẤY CẢM ĐỘNG QUÁ

Ánh mắt vùng cao

Mấy ngày nay bận lu bu, nên Nhật ký Tây Bắc vẫn bị treo chữ "còn nữa". Đăng tạm bức hình cô gái H'Mông địu con mà nhà mình chụp vội tại Trường Mầm Non Tả Lèng (Pa Cheo - Bát Xát - Lào Cai).

Trong số các cháu bé được mẹ hay chị địu đến sân trường xem "người xuôi" chia áo, chia quà cho học sinh Mầm Non, đứa bé này được ủ ấm nhất: bọc trong một tấm chăn khá dày và kín. Chỉ thấy thấp thoáng bàn chân trần trong mép chăn. Bọn mình tặng cho bé đôi tất, và nhận lại nụ cười rạng rỡ của cô gái trẻ này. Và nhận lại cả ánh mắt trẻ thơ, có chút ngơ ngác, có chút buồn, trong vắt và bình lặng như mặt nước hồ.

Thứ sáu, ngày 06 tháng một năm 2012

Nhật ký Tây Bắc: Tả Lèng

Sáng 03.01, một cơn mưa rào xối xả làm chúng tôi phải xuất phát từ Sapa đi Pa Cheo chậm hơn dự kiến. Lại càng phục bạn Sống Thật Chậm đã tính toán chu đáo, đưa đồ vào Trường từ chiều hôm trước. Chờ mưa ngớt, chúng tôi lên đường. Nhờ mưa nên sương mù ít hơn, nhưng đường cũng trơn hơn. Cảnh vật trên đường đẹp mê hồn, song chúng tôi không có nhiều thời gian để dừng lại chụp hình.

Núi non trùng điệp trong mây

Đường đi Pa Cheo trải nhựa, khá tốt. Nhưng xe phải dừng cách điểm Trường chính - Kin Sáng Hồ - khoảng 1 km, vì người ta đang thi công đoạn đường qua ngầm. Đến nơi, đã có rất đông thầy cô giáo và dân bản đang đội mưa đứng chờ đón, đưa chúng tôi vào từng điểm trường bằng xe máy.

Bản Tả Lèng cách nơi ô tô dừng khoảng 5-6 km. Xe máy chở tôi vừa đi thì bị thủng lốp. Chờ một lúc, có người dân bản đi qua, tôi nhờ chở vào trường, đến chậm mất 10-15 phút. Đưa tiền, anh xe máy nhất định không lấy, tôi chỉ còn biết nói lời cảm ơn anh. Ba người nhóm chúng tôi, ngoài số thức ăn đã chuẩn bị của Gánh Hàng Xén, còn xách theo 3 túi quần áo trẻ em do một người bạn của tôi vừa đưa buổi tối trước hôm đi, mà tôi không kịp chuyển cho Gánh Hàng Xén, và quyết định mang theo để phát dự phòng.

Đến nơi, tôi bàng hoàng khi thấy trường lớp sơ sài đến thế.

Cổng trường dốc ngược, trời mưa đường trơn như đổ mỡ, tôi đi rón rén lắm mới không bị té. Còn sân trường - có lẽ không cần bình luận gì thêm - bạn cũng tự thấy cả rồi.

Leo lên đã khó, leo xuống còn khó hơn!

Sân trường của chúng em.

Chạy vội vào lớp Mầm Non, tôi không kịp để ý thấy mấy lớp Tiểu học bên cạnh, sau mới biết Trường Mầm Non "ở nhờ" Tiểu học. Hơn 20 đứa tý nhau 4-5 tuổi đã ngồi ngoan trong lớp đón khách. Lúc tôi bước vào, cô giáo nói: "Các con chào khách nào!", chúng đồng thanh: "Chúng con chào cô ạ" :). Сó lẽ chúng chưa biết từ "chú" hay "bác".

Lớp chúng cháu có bức tranh đẹp thế !

Sắp được chia áo, chia quà !

Ngoài cửa có rất đông người dân bản đến xem "cán bộ phát thịt phát áo" - họ cứ gọi người miền xuôi là cán bộ. Không biết con bé xinh xắn, khoảng 6 tuổi, chân đất địu em này có được đi học không nhỉ?

Tôi đã ứa nước mắt khi thấy đứa bé khoảng 2 tuổi đứng dựa cửa nhìn vào. Định bụng lát nữa rảnh tay sẽ chia quà cho nó, vậy mà lúc sau không biết nó chạy đi đằng nào mất rồi. Ân hận mãi. Lúc đó nhiệt độ ngoài trời ở Pa Cheo chỉ khoảng 7-8 độ C là cùng, mưa phùn lất phất. Tôi thử cởi áo khoác, chỉ mặc sơ mi và áo gi-lê len. Và có cảm giác rằng, nếu không vận động liên tục, chỉ cần ngồi hay đứng yên 10-15 phút, tôi có thể đông cứng như que kem.

Chúng tôi lần lượt phát áo len, áo khoác, rồi mũ len, truyện tranh, đồ chơi cho từng bé. Còn quần nỉ và tất thì nhờ các cô phát sau.

Khi mặc áo len cho một bé trai, tôi lại một lần nữa ứa nước mắt. Khi cởi cái áo khoác ngoài rách bươm của nó, tôi phát hiện ra hai ống tay áo ướt sũng, và bên trong áo khoác, có duy nhất cái áo thun cộc tay. Hay cánh tay thằng bé lạnh như đá, tím ngắt. Vội vàng mặc áo len, áo khoác mới cho nó và nhờ cô giáo phơi cái áo khoác cũ cho khô.

Sách của ai đẹp hơn?

Tôi có thể cam đoan với các bạn rằng những cuốn tranh màu xinh xắn, đính kèm cái nơ và bức thiệp nhỏ ghi tên từng bé, do mẹ con bạn Sống Thật Chậm kỳ công chuẩn bị, và các món đồ chơi mà nhiều người góp vào Gánh Hàng Xén, bất kể cũ hay mới, sẽ là những món quà quý giá nhất đối với các bé. Đơn giản bởi chúng, và có lẽ cả các anh chị, thậm chí cả cha mẹ chúng, chưa bao giờ có những thứ này trong đời.

Búp bê có xinh bằng mình không nhỉ?

Ở lớp Mầm Non lớn mới thêm một bé. Nên áo len áo khoác, đã đặt mua theo danh sách từ trước, không đủ phát cho nó. May sao có túi áo len mới do người bạn gửi để dự phòng, tôi chọn một cái to nhất, nó mặc vừa in, súng sính màu hồng, làm các bé bên cạnh ngoái sang ngắm.

Áo len hồng chen giữa

Xong lớp lớn, phát tiếp cho lớp bé. 15 đứa 3 tuổi học trong căn phòng 8-9 m2, là một nửa căn nhà lá này (nửa còn lại là phòng ở của giáo viên, giờ tạm dùng làm bếp nấu ăn cho trẻ Mầm Non). Chỉ giờ ăn, giờ ngủ chúng mới lên ở cùng phòng lớp lớn, trong ngôi nhà xây của Tiểu học.

Lớp học của chúng cháu

Bọn trẻ rất ngoan, chưa đến lượt cứ khoanh tay ngồi chờ. Được quà thì lễ phép cảm ơn, rồi quay sang bạn, cười toe toét khoe quà. Tôi đoán thế, vì chúng nói với nhau bằng tiếng H'Mông, thỉnh thoảng mới được các cô giáo dịch giúp cho vài câu. Chúng nó rất thích thú khi tôi chụp hình, rồi cho từng đứa nhìn thấy hình của mình trên bức ảnh.

Lần thứ ba trong ngày, tôi suýt trào nước mắt khi mặc áo len mới cho thằng bé này. Nó mặc một cái áo sơ mi rách, bên ngoài là cái áo khoác cũng rách. Tôi không thể cởi cái áo khoác ra được, vì nó không có cúc, không có khóa, mà được khâu chỉ hai mép áo. Hỏi cô giáo, cô bảo không cởi được đâu, chúng nó mặc thế cả mấy tháng mùa đông, vì chỉ có chừng đó áo thôi. Đành cắn môi, chọn cái áo len to nhất, mặc chùm ra ngoài áo khoác của nó.

Quá nửa bọn trẻ ở đây luôn luôn trong tình trạng "thò lò mũi xanh", như thằng bé này. Cũng dễ hiểu thôi: trời rét như thế, ăn mặc phong phanh như thế, mũi thò lò còn là chuyện nhỏ, chưa bị sưng phổi còn là may.

Áo mỏng lại ướt, nên mũi thò lò !

Đã 11 giờ, các cháu lớp bé tự xách ghế lên lớp lớn để ăn trưa. Bữa trưa nay chúng được ăn giò, chả, những món ngon dưới xuôi mà có lẽ chúng chưa từng nếm bao giờ. Có lẽ thèm ăn lắm, nhưng tụi nhỏ cứ khoanh tay ngồi chờ, khi nào tất cả các bạn đã có suất ăn, cô nói "Các con ăn nào", chúng nó mới bắt đầu ăn.

Người Hà Nội học làm "hầu bàn"

Mỗi bé được cô xúc cho một tô cơm to, thêm 3-4 miếng giò. Những đứa trẻ nhỏ thành thị có khi còn ỷ eo chê thịt mỡ, thịt dai, các bà các mẹ phải nựng lên nựng xuống mới chịu cho bón nửa bát cơm. Còn bọn trẻ con ở đây tự xúc ăn ngon lành, loáng cái đã hết tô, có đứa còn xin thêm cơm.

Cơm với gì đây nhỉ? (cháu chưa thấy bao giờ)

Món lạ này ngon quá

Trong lúc bọn trẻ Mầm Non ăn ngon lành, tôi tranh thủ ngó kỹ phía ngoài lớp học. Lại thấy đắng lòng vì những cảnh này.

Mút tay cho đỡ đói

Bố con Trưởng thôn

Sẵn có mấy túi áo quần dự phòng nói trên, chúng tôi đem ra phát cho bọn trẻ 1-2 tuổi ở ngoài sân, mỗi đứa 1 áo len, 1 đôi tất, 1-2 cái áo quần thun. Số đồ cũ còn lại (khoảng 50-60 thứ, chủ yếu vừa cho trẻ 2-3 tuổi), nhờ các cô chia nốt cho các cháu nhỏ trong bản, hoặc để lại ở lớp, dự phòng cần thay đồ cho các bé, mỗi khi chúng bị ướt.

Đã 11h30, điện thoại réo, trưởng đoàn thúc giục ra xe để đi tiếp. Chúng tôi vội vàng nhờ các cô làm nốt những việc còn lại: khi bọn trẻ ngủ dậy cho chúng uống thuốc tẩy giun, giữa buổi chiều cho chúng ăn bánh mỳ chấm sữa, ... rồi chào chia tay. Cô giáo trẻ đang nói bỗng nghẹn ngào, quay đi, khóc. Vội quá, chúng tôi cũng chưa kịp xin cô số điện thoại.

Những tưởng được rời trường trong ánh mắt đưa tiễn hân hoan của bọn nhỏ, của dân bản. Nào ngờ chúng tôi lại bị sốc, khi đi ngang qua và ngó vào mấy lớp Tiểu học bên cạnh. Nào chúng nó có được mặc lành lặn, ăn sung sướng gì hơn mấy đứa em bên Mầm Non cho cam. Vậy mà lần này, chúng tôi chẳng mang được gì đến cho chúng nó. Dốc ngược ba-lô, còn một gói kẹo, đem ra chia cho chúng nó đỡ tủi thân, rồi chúng tôi rời trường, thật nhanh, như chạy trốn khỏi cảm giác đau đớn và bất lực.

Chúng cháu học lớp 5 rồi ạ!

Chân trần đến lớp

Trên đường rời Pa Cheo, tôi đã quyết sẽ phải quay lại nơi này, sẽ phải làm gì đó cho bọn Tiểu học, để không bị ám ảnh bởi nỗi xấu hổ trước nụ cười thân thiện, ấm áp và tin cậy thế này đã dành cho chúng tôi.

Nhật ký Tây Bắc: Trở lại Tả Lèng

06.03.2012
Những ngày đầu năm 2012, đi theo Gánh Hàng Xén tới Pa Cheo, tôi được phân công chia áo, chia quà cho các con ở lớp Mầm Non thôn Tả Lèng, xã Pa Cheo, huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai. Lần đó tôi đã chết lặng khi thấy một thằng bé con khoảng 2-3 tuổi, đứng tựa cửa lớp nhìn vào với vẻ thèm thuồng. Nó chỉ mặc trên người duy nhất chiếc áo sơ-mi mỏng dài tới dầu gối, chắc của anh nó để lại, trong khi nhiệt độ ngoài trời chỉ khoảng 6-7 độ C. Tôi đã rất hối hận vì không kịp tặng nó cái áo ấm, bởi bận quay qua quay lại phát áo trong lớp, lúc ngó ra thì nó chạy đâu mất rồi. Vội đi để kịp đến điểm trường khác theo lịch trình, tôi đã không có đủ thời gian tìm nó.

Lần này Gánh Hàng Xén trở lại Pa Cheo, tôi theo xe tải đưa hàng vào các điểm trường từ hôm trước, nên có cả một buổi tối để gặp gỡ, giao lưu với các thầy cô giáo và một số người dân thôn Tả Lèng. Nhờ cô Hải ở Mầm Non Tả Lèng, được biết tên cháu bé đó là Vàng A Thinh, nhà trong thôn này nhưng hơi xa, và từ sau Tết, Thinh đã bắt đầu vào học lớp mầm non. Đang tính nhờ cô dẫn đến thăm nhà bé Thinh, để trao tặng túi áo quần mà vợ tôi đã chuẩn bị riêng cho nó, thì cô Hải chỉ một chị người H'Mông, giới thiệu là chị Lý Thị Dơ, mẹ bé Thinh. Nhìn bức ảnh tôi đưa, chị ngạc nhiên lắm, rồi khi được cô giáo nói là cho ảnh mang về nhà đấy, chị tỏ vẻ rất vui mừng. Tôi đưa tặng túi quần áo, chị tần ngần e ngại không nhận. Nhờ cô giáo và mấy chị người H'Mông khác động viên, giục giã (họ nói với nhau bằng tiếng dân tộc, nhưng không khó để hiểu qua cử chỉ), chị mới nhận, tất tả mang về mặc cho con.

Sáng hôm sau, đoàn chúng tôi chia nhau đến các điểm trường, tặng áo quần và bánh mì cho các cháu. Tại lớp Mầm Non, tôi gặp lại bé Thinh. Hôm nay nó khoác lên người những 3 cái áo cùng cái quần trong số 4 bộ mới nhận tối qua. Con nhà nghèo, đông anh em, hẳn là thiếu ăn, nhưng thằng bé trông thật khỏe mạnh, chắc nịch. Có lẽ cuộc sống vất vả thiếu thốn, trong điều kiện hoang sơ và khắc nghiệt ở Miền núi cao Tây Bắc, trui rèn cho bọn trẻ ở đây sức sống mãnh liệt và khả năng chịu đựng cao hơn ở miền xuôi.

Vẫn là lớp học Mầm Non quen thuộc, vẫn những gương mặt ngây thơ trong sáng mà rất đỗi thân thương với tôi từ chuyến đi trước. Lần này chúng tôi tặng mỗi con thêm một áo khoác ấm và 1-2 áo thun mặc trong.

Còn đây là lớp Mầm Non bé. Đứa bé ngồi giữa, hàng phía sau, lần trước đã khiến tôi trào nước mắt vì nó mặc cái áo khoác vừa bẩn, vừa rách được khâu túm luôn hai mép áo thay cho cúc (tức là không thay áo, không tắm rửa suốt mấy tháng mùa đông!). Cậu anh trai của bé, ngồi hàng trước, đang mải mê ngắm nghía mấy cái áo mới nhận. Cả hai mới được bố mẹ sắm cho áo sơ mi mới thì phải, màu ghi xám kẻ sọc.

Rời lớp Mầm Non, sau khi nhờ cô Nhuận phát bánh mì cho các con sau giấc ngủ trưa, tôi sang thăm mấy lớp Tiểu học bên cạnh. Bọn trẻ Tiểu học đang háo hức chờ nhận quà từ sáng.

Mỗi cháu được một bộ quần áo vải sợi mới tinh rất đẹp, một áo khoác, một áo một quần thun, một khăn quàng ấm (đều đã qua sử dụng, nhưng tốt và sạch sẽ). Nhiều đứa diện ngay vào người, nhưng nhiều đứa khư khư ôm chặt đống "tài sản" quý giá trong tay.

Đang thời gian bận rộn làm nương, ít người dân bản đến xem chúng tôi chia quà hơn lần trước, nhưng lại có rất nhiều những cảnh "trứng vịt" cõng "trứng gà" thế này:

Cậu bé này nhận áo khoác, nhưng xin đổi bộ pijama cỡ nhỏ để cho em.

Em cũng có ghế ngồi trong lớp 3

Những bạn lớp 5 này đã có ủng mới từ Gánh hàng bổ sung ngay trước Tết Nguyên đán, không còn cảnh "chân trần đến lớp" như trước đây nữa.

TH Tả Lèng, 04.01.2012 (ảnh: HAT)

TH Tả Lèng, 15.02.2012 (ảnh: thầy Hùng)

Nhờ công sức đóng góp của bao tấm lòng hảo tâm, đặc biệt là của nhóm bạn DQ từ Mỹ và Khanh WHO, chúng tôi đã có thể cấp cho mỗi điểm trường một tủ thuốc cơ bản và một túi sơ cứu với đầy đủ thuốc sát trùng, bông, băng, gạc, ga-rô, kéo, băng dính, hướng dẫn sử dụng ....

Cũng như những người bạn "cơm thịt viên", "hàng xén viên" đang làm những việc nho nhỏ này, tôi tin rằng những bát cơm thêm thịt, những manh áo ấm, những đôi tất, đôi ủng ... mà chúng tôi được thay mặt bà con gần xa chuyển đến đây, dù còn ít ỏi, sẽ góp một phần giúp các cháu bé vùng cao ít ốm đau hơn, lớn lên khỏe mạnh hơn, giỏi giang hơn. Và điều quan trọng nhất là các cháu sẽ cảm nhận được tình cảm ấm áp lá lành đùm lá rách, để hiểu rằng luôn có những tấm lòng quan tâm đến chúng, rằng trẻ em sẽ không bị bỏ quên trong đói nghèo nơi thâm sơn cùng cốc, cũng là nơi phên dậu biên cương của Tổ Quốc này.